Cilinderblokken
Leeftijd
Vanaf 2 1/2 jaar
Doelen
- Ontwikkeling van de visuele waarneming op het gebied van afmetingsverschillen.
- Indirect: voorbereiding voor het schrijven door training van de grijpspieren van de schrijfvingers
- Indirect: Inzicht krijgen in het vormen van reeksen
Eerste aanbieding: de leidster laat duidelijk zien hoe een cilinder met 3 vingers uit het blok genomen wordt, bekijkt de onderkant van iedere cilinder en zet het voor het cilinderblok op tafel. Zo haalt ze alle cilinders op volgorde eruit en zet ze door elkaar op tafel. Dan neemt ze een cilinder, kijkt in de holtes en past de cilinder erin. Daarna gaat ze verder met de andere, tot het kind het overneemt. Het kind kan er daarna mee verder gaan, terwijl de leidster zich terugtrekt en van een afstand observeert. Gebruikt het kind beide handen bij de oefening?
Er zijn 4 verschillende cilinderblokken. Hiermee komen de volgende begrippen aan de orde:
- Groot-klein
- hoog-laag
- dik-dun (smal-breed)
- diep-ondiep
en de vergrotende en overtreffende trap hiervan.
De volgorde van aanbieding gaat van makkelijk naar moeilijk en is zoals hierboven op de foto’s is aangegeven:
1. Groot-klein (alle dimensies, lengte, breedte en hoogte verschillen per cilinder een halve centimeter)
2. Groot-klein en hoog laag, maar dan aan elkaar tegengesteld
3. Dik-dun (of breed-smal)
4. Hoog-laag. Deze 4e kun je, als je nog geen kinderen hebt die hier aan toe zijn, ook nog even in je opslag houden. Dit is echt een erg moeilijke opdracht voor kinderen, omdat alle gaten even groot zijn.
Laat het kind bij dit lesje de handeling overnemen zodra je ziet dat het kind wil beginnen. Grijp niet in als een kind fouten maakt in hanteren, maar pak het blok er op een later tijdstip nog eens bij om een lesje te geven en bepaald gedrag te corrigeren. Je kunt op een volgende dag dan bijvoorbeeld een lesje geven over hoe je de cilinders er heel zachtjes uit haalt en er weer in doet. Of je kunt een lesje geven over hoe je de knopjes hanteert. Maakt een kind fouten in het terugstoppen van de cilinders, corrigeer dit dan niet. Het kind komt er namelijk bij de laatste cilinder achter dat het niet past. Het kind zal het niet meer willen herhalen als je ingrijpt. Fantasiespel kun je beter wel corrigeren en ingrijpen. Soms is omkeren van het cilinderblok de enige oplossing om een cilinder uit een verkeer dat te krijgen. Leg eventueel een breinaald of sateprikker in je klas om de cilinder uit het gat te krijgen als deze vast zit.
Bij het oefenen van de zintuigen is het niet belangrijk dat een kind het de vaardigheid snel leert. Snelle groei is slechte groei. Het doel van dit zintuiglijke werk is namelijk het perfectioneren van de zintuigen. Het is dus juist fijn als een kind dit werk zo vaak mogelijk pakt. Pakt een kind dit werk voor de eerste keer en doet hij alles al goed, dan was je waarschijnlijk te laat met het aanbieden.
Geheugenspelletjes:
- De cilinders zijn uit de holtes gehaald. In een van de holtes wordt een indicator gehaald en het kind probeert de juiste cilinder te zoeken.
- De cilinders staan nu op een andere plaats in de klas bij elkaar. Het kind haalt de juiste cilinder, een voor een, steeds de indicator in een andere holte plaatsend.
De cilinders terughalen met behulp van een indicator, maar nu zijn de cilinders verspreid door het lokaal, op duidelijk zichtbare plaatsen.
Deze spelletjes kunnen ook gedaan worden met meerdere cilinderblokken.
Een reeks maken zonder het cilinderblok: het (lege) cilinderblok wordt omgekanteld en de leidster laat zien hoe ze de cilinder op volgorde zet. Ter controle worden ze weer in het blok geplaatst. Variaties hierop:
- beginnen bij de dikste of de dunste of in het midden
- geblinddoekt
- met meerdere blokken tegelijk.
Spelletjes met een reeks:
- Terwijl het kind niet kijkt haalt de leidster een cilinder uit de reeks en schuift de reeks weer aan. Het kind probeert te bepalen waar de cilinder tussen hoort.
- Hetzelfde, maar nu laat de leidster de cilinder niet zien; waar is er een tussenuit gehaald?
- Het kind is geblinddoekt en voelt de cilinder die er tussenuit gehaald is. Het probeert de cilinder zo in de reeks terug te plaatsen.
- Het kind heeft de blinddoek voor en probeert te voelen waar een cilinder in de reeks weg is.
- Namenlesjes worden bij voorkeur eerst gegeven met de roze toren en de bruine trap. Voor de lesjes diep-ondiep en smal-breed lenen de cilinderblokken zich goed.
Materiaalspelletje:
Ieder kind krijgt een cilinder. De kinderen brengen de cilinders in de juiste volgorde terug. Hierbij kunnen ook meerdere blokken gebruikt worden.