Stilte

2CDB7E7C-9AED-4285-B308-BE1F3B0125D5

Of er herrie, stilte of een fijn zoemend geluid in je klas moet zijn, is moeilijk te bepalen. Op sommige momenten kun je een speld horen vallen. Een andere dag lijkt het wel of er storm op komst is. Ga zitten om te observeren wat er gebeurt. Is het geluid afkomstig van kinderen die werken, genormaliseerd zijn…. of van kinderen die afgeleid zijn? Voor de een zal het lijken of een kind hard aan het werk is, terwijl een ander vindt dat er alleen maar onrust is. Vaak, terwijl ik observeer, ben ik veel positiever over de concentratie, dan wanneer ik een lesje zit te geven en alleen ‚herrie’ hoor. De kinderen die geen geluid maken, zijn vaak erg hard aan het werk. Door de klas stil te leggen, verstoor je een ieders concentratie. Vaak is het beter om enkele kinderen langs te gaan en hen te vragen zachter te doen, dan de klas als geheel. Je kunt hen vragen om te praten met een ‘binnenstem’

In luidruchtige klassen worden soms de meeste en mooiste dingen geleerd! Het is moeilijk regels te maken voor geluid, voor gesprekjes, voor overleg. Je wilt namelijk dat kinderen samen werken, van elkaar leren, nietwaar? In sommige klassen wordt tot 10 uur alleen gewerkt. Je kunt je afvragen of je dat zal helpen de klas rustiger te krijgen. 

Sommige kinderen zijn zo stil als ze geconcentreerd zijn, dat ze echt niet willen stoppen met hun werk. Als de werktijd voorbij is, kun je hen nog even iets af laten maken terwijl de rest opruimt. 

In het algemeen is het belangrijk dat er respect is in de klas. Voor elkaars werk, bijvoorbeeld. Dat je een ander niet stoort als hij druk bezig is. Als er respect is in een klas, vloeit daar uit voort dat er gewerkt kan worden en zijn er niet zoveel regels nodig. Respect leef je zelf voor als volwassene. 

Concentratie kun je niet opleggen, zelfs niet in stille klassen. Door regels te maken over praten in de klas, leggen we de geest van het kind het zwijgen op. We laten hen een grens voelen die ze niet in hun eentje kunnen bewaken. Hun wil en discipline zijn gewoon nog niet zo goed ontwikkeld. 

Shhhhhh!
“Shhh!” Dit geluid wordt vaak gebruikt om een kind stiller te laten zijn. Het kind in kwestie hoort het, maar ook alle kinderen binnen luisterafstand! Het verstoort de concentratie van alle andere kinderen in de klas. Het kind tegen wie ‚shhh’ gezegd wordt, kan zich bovendien generen omdat er openlijk tegen hem gezegd wordt wat hij moet laten. 

Een meer respectvolle manier om een kind stil(ler) te krijgen is: 

  • Gebruik een teken. Op veel scholen is dat een hand boven het hoofd en een vinger op de lippen. De afspraak is dat iedereen het teken overneemt, zodat anderen het ook zien. Het werkt ook om een hele zaal stil te krijgen. 
  • Ga naar de tafel waar het geluid vandaan komt en spreek kinderen individueel aan. 
  • Leg een hand op de schouder van het kind. Zonder praten stel je het kind gerust en kalmeert het wat. 
  • Gebruik een zin tegen het individuele kind, zoals „Bram kan mijn lesje niet volgen als je zo hard praat”
  • Zet achtergrondmuziek uit.
  • Ga naar buiten. Kinderen worden er rsutiger van als het een erg drukke ochtend is. Ze kunnen nu hun ‚buitenstem’ gebruiken, die ze zo hard nodig hadden. 
  • Wees zelf een voorbeeld. in plaats van naar een kind te ropeen door de klas, loop je naar het kind toe. Of jevraagt een ander kind de boodschap over te brengen: „wil jij even tegen Steef zeggen dat hij het werkje mag opruimen?’ Praat op kalme rustige toon, ook als je tegen de hele klas praat. 
  • Als je in bent voor een komische noot: 
    Roep de kinderern bij je, zachtjes. 
    Gebruik makend van een lesje in 3 perioden, informeer je hen dat je ze bij je geroepen hebt vanwege het geluidsvolume. Na drie of vier van dit soort zinnnen ga je over op de 2e trap, en nu word je bijna absurd, als je vraagt: „heb ik jullie gevraagd om te komen om te kayakken of omdat jullie te hard praattten?” Ze snappen het al gauw. 😉
  • Doe niets. Negeer de situatie niet, maar geef zelf het goede voorbeeld door op een kalme manier aanwezig te zijn. Zoek een plekje waar je zelf rustig kunt zitten, zonder te fronsen of lachen, zit je daar. Als een kind komt om je iets te vragen zeg je dat je nu geen vragen beantwoordt. Da door met zitten zonder te praten. Na verloop van tijd hebben kinderen door dat er iets aan de hand is en zullen ze hun volumeniveau aanpassen. Dan, als het stiller is geworden, zeg je: ” dank je wel” en daar laat je het bij. Dan sta je op en ga je verder met je dag. 
  • Gebruik geen methoden die bijdragen aan het geluidsniveau, zoals het meerdere malen rinkelen van een belletje, een luide koeienbel of een fluitje.  Een andere methode die vaak gebruikt wordt, is het”roepen en en antwoorden”. Je klapt bijvoorbeeld een ritme en kinderen moeten dat ritme naklappen. Of ze moeten iets nazingen. Deze techniek is bedoeld om de aandacht van de kinderen te krijgen, maar is erg verstorend. Stel je voor dat je in volle concentratie aan je werk bezig bent en de herrie om je heen totaal niet waarneemt. Plots hoor je het signaal om iets na te klappen. Je bent je ’trein van gedachten’ kwijt en moet je weer helemaal zien te richten op je project. Als je een strategie bedenkt om de klas kalmer te krijgen, moet je dus denken aan iedereen in de klas. Vind een methode die beleefd is en die niet het gedrag versterkt dat je probeer te verminderen. 
  • Je doel is niet om een stille klas te krijgen, je doel is om een klas te krijgen die op zichzelf functioneert, welk volume daar ook bij past voor de kinderen die in die klas werken, niet bij de volwassenen die in die klas werken. Kinderen praten, socialiseren en hebben plezier terwijl ze werken.