Schrijfletters of drukletters – Montessoriwerkjes

Schrijfletters of drukletters

Op meerdere montessorischolen is in de afgelopen jaren een overstap gemaakt naar een ander lettertype. Mocht jouw school ook voor deze keuze staan, onderzoek dan eens de voor- en nadelen van blokschrift en cursief/koordschrift. (zoeken bij google: cursive versus print). In onderstaand artikel vind je een lijstje voors en tegens.

De kinderen starten het leesproces doorgaans in de onderbouw met schuurpapieren letters. Deze zijn er in blokschrift (drukletter) en schrijfschrift (cursief). Je kunt ook nog kiezen voor de Amerikaanse set schuurpapieren letters, die te koop zijn bij Nienhuis. Deze hebben mooie verbindingen. Je kunt dan met de grote letterdoos de letters echt verbinden en naschrijven. Na de schuurpapieren letters oefenen kinderen in een zandbordje of op een krijtbord. De focus is dan op de vorm, niet op de grootte van de letters. Kinderen zijn daarna klaar om te gaan schrijven op ongelinieerd papier. Uiteindelijk leren de kinderen schrijven tussen twee en later vier parallelle lijnen.

Waarom schrijfletters?

Hersenonderzoek toont het belang van cursief schrijven aan.
Maria Montessori vertelt in al haar boeken dat kinderen het beste eerst met cursief kunnen beginnen. Jonge kinderen beginnen bij het schrijven van een letter of cijfer doorgaans in eerste instantie onderaan, ze schrijven vanuit zichzelf.
Kinderen hebben geen of weinig moeite om later over te stappen van cursief naar het lezen van blokschrift in boekjes en teksten. Het omgekeerde is moeilijker. Een kind dat alleen blokschrift heeft geleerd, herkent geen cursief.
Als de hand van het kind goed is voorbereid door middel van oefeningen uit het dagelijks leven, kan het kind de natuurlijke vormen van de letters goed maken. Het zijn natuurlijke bewegingen voor de hand. Blokschrift vereist meer motorische vaardigheden.
Hoekige vormen van blokschrift worden nooit mooi recht. Probeer het zelf maar eens. Trek maar eens een lange rechte lijn van links naar rechts op een vel papier. Of van boven naar beneden. Of probeer maar eens een perfect ronde cirkel te tekenen. Grote kans dat deze nooit zo mooi recht of rond worden als je zou willen. Als je de lijnen niet mooi recht kunt maken, levert dit frustratie op bij het kind.
Bij cursief schrijven hoeft een kind alleen zijn potlood maar op te tillen tussen de woorden, niet meerdere keren per letter en woord zoals bij blokschrift. Denk maar eens aan het schrijven van letters zoals f, a of h.
Bij het cursieve schrift is er minder kans op omkeringen, zoals bij de b en de d of de p en q, of de s.
Het cursieve schrift helpt het kind om in het brein de letters te zien als een woord. De letters van ieder woord zijn verbonden en daarna is er dan een spatie tussen dat woord en het volgende. Onderzoek heeft uitgewezen dat kinderen die cursief leerden, beter zijn in spelling- en leestoetsen. Misschien omdat ze woorden eerder als een geheel zagen.
De hersengebieden die geactiveerd worden tijdens lezen, zijn ook actief tijdens schrijven, maar niet tijdens typen. Het is een heel andere vaardigheid om een toets op het keyboard van de computer aan te slaan dan de vaardigheden van brein- en hand verbindingen te maken tijdens het schrijven.
Schrijven is een uiting van de persoonlijkheid. Het laat zien wie we zijn als individu. Het handschrift vertelt iets over de persoonlijkheid. Leerkrachten kunnen werk waar geen naam op staat, herkennen aan het handschrift.
Als je kiest voor cursief, wees dan ook een goed rolmodel en laat zien dat je ook in cursief schrijft in de klas. Op het bord, als je een aardig briefje schrijft voor een kind, maar ook eens op een werkje! Handgeschreven werkjes zien er mooi echt uit.

Waarom drukletters?

Kinderen zien heel veel letters in hun omgeving en kennen al letters als ze op school komen. Het aanbieden van schrijfletters maakt het dan misschien verwarrend voor kinderen.
Bijna alle boekjes die er te koop zijn, zijn in blokschrift.
Het schrijven van blokletters lijkt makkelijker, omdat kinderen in het begin nog veel letters tekenen.
Kinderen zouden deze letters sneller leren en het lezen zou sneller op gang komen.
Als Maria Montessori in deze tijd zou leven zou zij misschien ook wel gekozen hebben voor blokschrift. We leven nu namelijk in een digitale tijd met overal om ons heen blokletters. De kinderen zien nog maar weinig mensen in hun omgeving in cursief schrijven. Sommige ouders hebben zelfs een digitaal boodschappenlijstje!

Wanneer maakt een kind de overstap van cursief naar blokschrift?

Je kunt stellen dat schrijven gebeurt in cursief en lezen in blokschrift. De eerste woorden die een kind legt, met de grote letterdoos, moeten dan ook in cursief zijn. Deze woorden zijn niet op te lezen, het kind bouwt ze alleen maar leest ze niet terug. Als het kind aan een tafel met de kleine letterdoos gaat werken, kun je die letterdoos wel in blokschrift laten zijn. Dit zijn teksten die het kind en anderen gaan lezen. De kleine letterdozen zijn er vaak in twee kleuren en staan ook wel bekend als de „story writing alphabets”, de letterdozen voor het schrijven van verhalen.

Bron: Bauso: why children should still learn cursive, door Diane M. Baus

Video

Youtube video van met uitleg over de voordelen van cursief schrijven

Bron: Matrilearning