De start van het leesproces heet aanvankelijk lezen. Bij montessori-lezen starten we met: 

1. fonetische woorden
2. tweetekenklanken
3. Inprentwoorden
4. lezen van classificaties

Lezen is een dubbel proces. Eerst dient het kind het woord in klanken te analyseren en de symbolen te benoemen. Bijna meteen daarna moet het die losse klanken tot een woord samenvoegen. De voorbereiding voor het lezen begint bij de oefeningen uit het dagelijks leven. Daar oefenen kinderen om hun ogen van links naar rechts te bewegen in werkjes als stoffen, tafels boeken met was, tafel wassen en materialen neerleggen wanneer ze bijvoorbeeld gaan (koper) poetsen). Bij zintuiglijk materiaal helpt het om kinderen met kaarten te laten werken of visuele overeenkomsten te zoeken. Dit bereidt het oog voor op lezen. Zodra het kind gewerkt heeft met de schuurpapieren letters en de grote letterdoos, gaat het kind spontaan synthetiseren. Het kind kan dan verschillende vormen onderscheiden. Dit betekent dat een kind klaar is om te gaan leren lezen. 

Er zijn twee aspecten betrokken bij het voorbereiden om te leren lezen en het lezen zelf. De techniek van het lezen moet aangeleerd worden. Dit doet de leidster met het eerste leeswerkje, voorwerp doosje 1: een doosje met voorwerpjes en woordjes. 

Het kind herkent de klank en synthetiseert het woord onmiddellijk. Tegelijkertijd gaat het proces van betekenis geven aan wat het kind leest. 

Vergelijkbaar met de schrijfexplosie, is er ook een explosie in de drang om te lezen: het kind wil dan alles lezen wat er in beeld komt. Dit gebeurt wanneer de technische vaardigheid en het betekenis geven aan het gelezene tegelijkertijd plaats vindt. 

Er is een aantal leeswerkjes dat van belang is om aan te bieden in een bepaalde volgorde: 

1. Voorwerp doosje 1, met fonetisch geschreven woorden en voorwerpjes
2. Voorwerp doosje 2,  met fonetisch geschreven woorden en voorwerpjes, tweetekenklanken/grafeemproblemen

Lezen bestaat uit twee vaardigheden: het analyseren van de klank en het synthetiseren tot een woord. Na het leggen van woorden, is de volgende stap die je neemt: het kind laten ontdekken dat het zelf iets kan lezen.