Poetsen
In je klas kun je 2 of 3 poetswerkjes tegelijkertijd hebben staan. Hout poetsen, zilver poetsen en koper poetsen bijvoorbeeld. In de klas zijn veel houten materialen die gepoetst kunnen worden, zoals houten doosjes, de prisma’s van de bruine trap en tafels en stoelen. Ook spiegels en planten met grote bladeren kunnen met een werkje gepoetst worden. Kinderen houden ervan om voor de dingen in hun klas te zorgen. Ze genieten van de orde en leren coördinatie. Ze leren dingen zoals het gebruiken van een pipet, oefenen vouwen, etc. Als ze daarmee geoefend hebben, zijn ze klaar voor het poetswerkje.
Uiteraard kun je het echte poetsmiddel kopen, maar die middelen ruiken vaak erg sterk. Goedkope alternatieven zijn:
- Azijn voor glas (er is ook lavendel-azijn te koop)
- Baby olie of kokosolie voor hout
- Citroensap of cif voor koper en zilver
Zilver en koper poetsen
Een voorbeeld van een poetswerkje: Zilver en koper poetsen
Koper en zilver poetsen zijn activiteiten die hoort bij de oefeningen uit het dagelijks leven. Het vereist precisie, concentratie en traint de spieren. In de tijd van Maria Montessori waren veel voorwerpen in de klas van koper of zilver en waren dit een betekenisvolle activiteit, een belangrijk kenmerk van “oefeningen uit het dagelijks leven”. Tegenwoordig is dit minder het geval, maar kinderen genieten er nog steeds van om te zien dat ze iets kunnen laten glimmen en dat het doekje waarmee ze poetsen zwart wordt. Zorg dat er verspreid over de ruimte (eventueel functionele) dingen zijn die kinderen kunnen halen en poetsen.
De set voor het koper/zilver poetsen bevat:
- Een placemat, onderlegger van bijvoorbeeld keukenzeil of linoleum.
- Een flesje met koperpoets/zilverpoets. Bij voorkeur een pipetflesje. Hiermee kunnen kinderen een klein drupje in het schaaltje doen en oefenen ze hun potloodgreep. Houd er rekening mee dat koperpoets en zilverpoets giftig is. Als je echt jonge kinderen hebt, zet je het koperpoets kun je hoog in de kast weg en pak je het pas als een kind het werk kiest. In de klas kun je er ’s ochtends een klein laagje in doen en later bijvullen als iemand het werk gedaan heeft. Je kunt ook zelf een koperpoetsmiddel maken. Kijk op internet voor een recept.
- Een klein bakje waarin je het koperpoets kunt gieten. Een stenen of glazen bakje verdient de voorkeur. Dit is goed af te wassen en kan kapot vallen. Kinderen gebruiken graag echte spullen en het zorgt ervoor dat ze voorzichtiger zijn.
- Een sateprikker en een wattenbolletje, voor het aanbrengen van poetsmiddel. Bestaande wattenstokjes zijn ook te koop, maar kinderen zijn daarmee snel geneigd deze te gebruiken voor hun oren. Bovendien is het maken van je eigen poetsstokje een extra mogelijkheid om de vingers te oefenen, wat weer goed is voor de schrijfmotoriek.
- Een wattenschijfje of doekje, voor het verwijderen van poetsmiddel. Laat kinderen weten dat hoe langer ze poetsen, hoe meer het voorwerp zal gaan glimmen.
- (Alternatief, uit de Nederlandse montessoriopleidingen: een mandje met doekjes:
20×20 cm groot voor het inwrijven, van katoen en 25×25 cm groot voor het uitwrijven, van flanel. Laat zien dat deze doekjes bij elkaar horen, bijvoorbeeld door een zelfde rand eraan te naaien of locken. ) - Een borsteltje om poetsmiddel uit randjes te verwijderen. Bijvoorbeeld een reis-tandenborstel, in een houder. Leg de nadruk erop dat je alle poetsmiddel van het voorwerp afhaalt.
- Alternatief: een bakje met sateprikkers. Bedoeld om in randjes het koperpoets te verwijderen.
- Een schort. Het is leuk om dit schort een eenheid te laten zijn met de andere spullen, bijvoorbeeld door het dezelfde rand te geven als de doekjes. Naai een schort dat de kinderen zelf aan en uit kunnen doen met klittenband. Of gebruik een schort dat ze over hun hoofd aan kunnen doen.
- Koperen voorwerpjes of zilveren voorwerpjes. Deze zijn vaak te vinden bij een kringloopwinkel. Deze dingen zet je in de klas op een plank, of op verschillende plaatsen. Het is de bedoeling dat kinderen niet steeds een voorwerp poetsen, maar op zoek gaan naar dingen die gepoetst kunnen worden. Om zo hun omgeving mooier te maken.
Eerste aanbieding
- Nodig het kind uit voor zilver/koper poetsen.
- Haal samen met het kind de materialen.
- Ga zelf aan de tafel zitten en laat het kind aan je linkerzijde zitten.
- Geef het kind een schort en doe zelf een schort aan.
- Leg de placemat neer.
- Haal de materialen uit de mand of doos. Leg ze op een rij op tafel in de volgorde waarin je ze gaat gebruiken: bijvoorbeeld: pipetflesje, schaaltje, stokje, wattenbolletje, doekje/wattenschijfje, tandenborstel, doekje, sponsje.
- “We hebben alle spullen op tafel staan, maar we hebben nog iets nodig om te poetsen. Laten we iets gaan zoeken dat we kunnen poetsen.”
- Laat zien hoe je een klein beetje zilver/koperpoets in het bakje schenkt of druppelt met de pipet. Controleer eerst of het flesje goed dicht zit en schud het flesje dan even. Nu spuit je twee keer een hoeveelheid in het schaaltje en draai het flesje weer dicht. “zorg dat het flesje dicht zit.”
- Trek een klein stukje van het wattenbolletje af. Hoe minder hoe beter het om het stokje te draaien is. Trek het uit elkaar. Pak de sateprikker en plaats deze in het midden van het watje. Draai nu het plukje watten zo strak mogelijk om het stokje. Dat ziet er een beetje uit alsof je een puntenslijper aan het gebruiken bent. stokje in je ene hand, watje in je andere.
- Met je wattenstokje poets je nu de helft van het schaaltje in. Af en toe neem je een beetje extra poetsmiddel. “ik poets deze helft van dit schaaltje en jij kunt straks de andere helft poetsen.”
- Zeg: “ik laat het koper/zilverpoets drogen”. Je gaat zitten en wacht.
- Pak nu het wattenschijfje en haal met stevige beweging het poetsmiddel van het voorwerp af. Wijs het kind erop dat je schijfje zwart wordt van het poetsen.
- Pak de tandenborstel. “Deze gebruiken we om het koper/zilverpoets van alle kleine hoekjes van het voorwerp af te halen. Het gaat in de randjes zitten.” Laat zien en vertel dat het poets op de borstel komt.
- Nu pak je een doekje en wrijf je de schaal glimmend. Het doekje is in vieren gevouwen en je steekt twee vingers in een punt van het opgevouwen doekje. Daarmee ga je over je voorwerp.
- “Nu kun je de andere helft glimmend gaan maken. Ik ga zorgen dat het klaar is om jouw helft te doen. Ik ga mijn vuile wattenbolletjes in de prullenbak doen. Ik ga je laten zien waar je een nieuw wattenbolletje kunt vinden.” Loop naar de kast met een mandje met wattenbolletjes en haal er een. Leg deze op de juiste plaats op de tafel.
- Laat ook zien waar je het vuile doekje in de wasmand gooit en waar je een nieuw doekje haalt: “dit is waar we de voorraad bewaren voor alles wat we nodig hebben. Je pakt een schoon doekje en legt het klaar op de tafel.
- Verplaats je kruk zodat het kind bij de tafel kan zitten.
- Vertel dat je je handen gaat wassen. Het kind gaat nu zelf poetsen.
- Als het kind klaar is, laat je zien hoe de activiteit opruimt. “ik wil je laten zien wat we moeten doen om dit op te ruimen. Pak het bakje/mandje dat onder de tafel staat. Controleer of het dopje goed op het flesje zit. Het kind gooit het vuile wattenbolletje weg en haalt een nieuwe.
- Zet het gepoetste voorwerp terug op de juiste plek in de klas.
- Doe alle spullen terug in het mandje. Haal ook een nieuw schoon poetsdoekje.
- Maak onder de kraan het schaaltje voor het poetsmiddel schoon.
- Maak met het sponsje de placemat schoon.
- Spoel het sponsje uit onder de kraan, knijp het uit en leg het in het mandje.
- Vouw het schort op en laat dat ook wegleggen.
Andere oefeningen:
Je kunt ervoor kiezen de eerste keer een glad voorwerp te nemen om te poetsen. In een volgend lesje kun je laten zien dat je bewerkt koper met een borsteltje uitpoetst nadat je dat net ingewreven hebt. En dat je randjes in het koper met een cocktail prikker schoon kunt maken.
Laat kinderen ook koperen voorwerpen poetsen in de omgeving, zoals een koperen kraan of deurknop. Bescherm de muur of deur door een stuk karton met een gat eromheen te hangen.
Geef lesjes in: het opruimen van de spullen, het vouwen van de doekjes, het koperpoets in het bakje doen.
Laat een kind de doekjes wassen in een sopje en ophangen aan een waslijn.